Coaching leidt tot een verbeterde bioveiligheid op pluimveebedrijven

Netpoulsafe-project verzamelt beste praktijken rond bioveiligheid op pluimveebedrijven

 

In het Europese Netpoulsafe-project werd ingezet op het oprichten van sterke internationale netwerken rond bioveiligheid op pluimveebedrijven. Heel wat kennis werd op deze manier uitgewisseld en de beste praktijken uit zeven (aan het project deelnemende) landen werd verzameld. De Belgische partners zetten vooral in op het belang van (individuele) coaching van de pluimveehouders. Uit de studie bleek dat wanneer een coach persoonlijk in overleg ging met een pluimveehouder, dit de bioveiligheidsstatus op het pluimveebedrijf ten goede kwam.

Netpoulsafe

Het Europese Netpoulsafe-project (Horizon 2020, N°101000728) heeft als doel de naleving van de bioveiligheid in de pluimveehouderij te verbeteren door ondersteunende maatregelen samen te stellen, te valideren en te delen. Verschillende partners uit zeven grote pluimveeproducerende landen (Frankrijk, Nederland, Spanje, Italië, Hongarije, België en Polen) zijn betrokken in dit project dat eind maart afloopt. De Belgische partners (ILVO, Vetworks, UGent) focusten in dit project op de mogelijke voordelen die gekoppeld zijn aan de (individuele) coaching van pluimveehouders.

Coaching

Coaching verschilt van klassiek advies geven omdat er vooral gewerkt wordt naar een verandering in de houding van de betrokken pluimveehouder, dierenarts of erfbetreder. Wanneer gewoon advies wordt gegeven, is er vaak eenrichtingsverkeer met weinig interactie. Bij coaching daarentegen worden open vragen gesteld waarbij veel interactie tussen coach en bvb. pluimveehouder mogelijk is. De pluimveehouder verduidelijkt zijn huidige manier van werken, waarbij de coach bepaalde verbeterpunten kan opmerken. Op die manier wordt samen nagedacht over een oplossing op lange termijn, wat meer kans op slagen heeft dan wanneer iets ‘gewoon’ opgelegd wordt.

Belang bioveiligheid

Het strikt naleven van bioveiligheidsmaatregelen op het pluimveebedrijf is zeer belangrijk. Het kan helpen om ziektes te voorkomen en kippen gezond te houden waardoor men ook goede technische resultaten kan behalen. Soms is het nut van bepaalde bioveiligheidsmaatregelen niet altijd even duidelijk, waardoor men er af en toe al wat nonchalanter mee omspringt. Maar net dan loopt men de meeste risico’s op bvb. ziekte-insleep.

Informatie vergaren

Uit onderzoek is gebleken dat pluimveeproducenten drie methodes verkiezen om informatie rond bioveiligheid te vergaren. Ten eerste is er de ondersteuning door een bioveiligheidsadviseur (bvb. aan de hand van coaching). Ten tweede kunnen zwakke punten inzake bioveiligheid in beeld komen door het uitvoeren van bioveiligheidsevaluaties door belanghebbenden en/of overheid. En tot slot denkt men ook info te kunnen verzamelen door trainingen te volgen met groepsdiscussies. Een meer persoonlijke benadering is echter effectiever om ervoor te zorgen dat de maatregelen ook echt nageleefd worden. De veehouder moet namelijk bereid zijn om zijn dagelijkse routine (en houding) aan te passen, ook al zijn de positieve gevolgen niet altijd onmiddellijk zichtbaar. Begrijpen waarom bepaalde zaken aangepast moeten worden, kan daarbij zeker helpen.

Belgische studie

In de uitgevoerde studie werd het potentiële effect van individueel begeleiden van pluimveehouders op vlak van bioveiligheid onderzocht. Deelnemende pluimveehouders werden gecoacht door een bioveiligheidsadviseur en de (reeds) genomen bioveiligheidsmaatregelen door de pluimveehouder werden geëvalueerd. Deze coachingtechnieken werden op vijftien pluimveebedrijven toegepast (vijf vleeskuikenbedrijven, vier leghennenbedrijven waarvan twee met vrije uitloop, vier ouderdierbedrijven en twee kalkoenbedrijven). Gedurende een periode van twaalf maanden werden de bedrijven drie keer bezocht: eenmaal zowel bij het begin als op het einde om de bioveiligheidsstatus van het bedrijf te controleren en tussendoor om de veehouder te coachen. Twee van de deelnemers moesten de studie door omstandigheden vervroegd beëindigen.

Resultaten

De bioveiligheidsstatus bleek te zijn verbeterd op de gecoachte pluimveebedrijven. De belangrijkste maatregelen die de deelnemers implementeerden na de coaching waren o.a. een veilige ophaling van kadavers (2/13), beroep doen op steeds dezelfde leverancier van dieren (2/13), het plaatsen van een omheining (1/13), het installeren van een hygiënesluis (1/13), en het installeren en gebruiken van een ontsmettingsbad of -mat (2/13). Sommige mogelijke bioveiligheidsmaatregelen werden tijdens de coachinggesprekken als onpraktisch voor het bedrijf beschouwd, bvb. omdat ze een aanzienlijke kost met zich meebrachten, of omdat de structuur van het bedrijf het niet toeliet. Zo is het niet zomaar mogelijk om de ligging van je bedrijf aan te passen (bvb. als je in de buurt van water gevestigd zou zijn wat een verhoogd risico oplevert).

Keuze tussen maatregelen

Het implementeren of aanpassen van bioveiligheidsmaatregelen kan duur of complex zijn bvb. warmtebehandeling van stallen, reinigen van silo’s, installeren van een dak boven de wintertuin, installeren van een hek of het betonneren van een strook rond een gebouw. Andere maatregelen zijn dan weer goedkoper en makkelijker te implementeren zoals kleurcodes geven aan het materiaal per stal, het plaatsen en gebruiken van voetbaden, het (snel) opruimen van gemorst voeder, meer aandacht besteden aan handhygiëne, het aantal stalbezoekers beperken, het gebruik van wegwerphandschoenen bij het vastnemen van kadavers en meer aandacht besteden aan het reinigen en desinfecteren van de laad- en losplaatsen.

Bedrijfsspecifiek

Ieder pluimveebedrijf is verschillend en het is dan ook niet mogelijk om een ‘one-size-fits-all’ bioveiligheidsmethode te ontwikkelen die op ieder bedrijf past en effectief is. Daarom ligt tijdens de coaching de nadruk op het implementeren van maatregelen specifiek en meest effectief voor ieder bedrijf afzonderlijk. Het kan zinvol zijn om de coaching te ondersteunen met tools die de bioveiligheid op het bedrijf kwantificeren. Op die manier kan men tot een gestructureerd gesprek komen tussen de coach en de pluimveehouder over mogelijke bioveiligheidsmaatregelen op zijn bedrijf.

Output

Tijdens het project werden verschillende materialen (webinars, video’s en factsheets) ontwikkeld die gratis te raadplegen zijn via www.netpoulsafe.eu/nl. Verder organiseert het Belgische Netpoulsafe-team ook een (gratis) workshop tijdens de Agridagen in Ravels.

Tekst: Karolien Langendries (Pluimveeloket) - Helena Ferreira (ILVO) - Arthi Amalraj & Jeroen Dewulf (UGent) - Hilde Van Meirhaeghe (Vetworks)
Publicatiedatum: februari 2024
Meer info: www.pluimveeloket.be/netpoulsafe