ALTERNATIEVE DODINGSMETHODE VOOR PLUIMVEE MET STIKSTOF

HOE VERLOOPT DIT PRAKTISCH OP HET BEDRIJF? 

Het project KUIKDOOD (gefinancierd door Vlaamse Overheid, dep. Omgeving) had als doel om individuele dodingsmethodes van pluimvee onder de loep te nemen op de bedrijven. ILVO-onderzoeker Anneleen Watteyn kwam tot de conclusie dat manuele cervicale dislocatie, een slag op de kop en verbloeding de meest gebruikte dodingsmethodes zijn op pluimveebedrijven. Volgens de wetgeving (Europese Richtlijn 1099/2009) mogen deze methodes niet bij alle gewichtsklassen worden toegepast en geldt er een bijkomende beperking op het aantal dieren dat per dag door 1 persoon mag gedood worden. Gasverdoving (en –doding) mag wel bij alle gewichtsklassen, maar hoe kan dit veilig op het bedrijf gebeuren? 

Welk gas?

Uit eerdere studies bleek dat pluimvee meer aversie vertoont t.o.v. CO₂ dan t.o.v. stikstof (N₂), o.a. door meer te hijgen en met de kop te schudden. Pluimvee reageert op eenzelfde manier op N₂ als op lucht. Daarom werd geopteerd om verder te werken met N₂ in het project. Het bedwelmen met stikstofschuim bleek efficiënter dan met stikstofgas. Bij schuim waren de kippen dood na 50 tot 65 seconden, terwijl dit bij gas opliep tot 95 seconden. Door gebruik te maken van schuim wordt de aanwezige lucht (en dus ook de aanwezige zuurstof) sneller uit de box verdreven dan bij gas. Het stikstofgas zelf komt vrij nadat de bellen stuk gaan doordat de kippen erin pikken of door hun stuiptrekkingen na het bewustzijnsverlies.

Transporteerbare box

Om het veilig te laten verlopen voor de pluimveehouder werd het Anoxia-systeem gebruikt tijdens het uittesten. Het verplaatsbare toestel kost ongeveer 3.100 euro met bijkomende kosten voor detergent (ca. 80 euro per 3 jaar) en stikstofgas (afhankelijk van leverancier). Uit veiligheidsoverwegingen wordt het toestel bediend met een sleutel, die enkel in het bezit mag zijn van een persoon die een opleiding gevolgd heeft om met dit toestel te werken. Ook is er een noodstop aanwezig.

Praktisch verloop

Het Anoxia-systeem bestaat uit 3 componenten: de blauwe box met schuimgenerator, de donkerblauwe stikstofunit en de schuimoplossing (300 cc detergent op 10 l (regen)water; max. 6 weken houdbaar). Met het systeem kunnen meerdere dieren tegelijk verdoofd en gedood worden.

De dieren worden in de box geplaatst op een comfortabele manier (niet stapelen!) op de bodem van het toestel. Bij een klein aantal dieren kan het (zwarte) tussenschot gebruikt worden zodat minder schuim nodig is om de dieren te bedwelmen. 

Na het opendraaien van de gaskraan wordt het stikstofgas met de schuimoplossing vermengd en ontstaan bellen gevuld met stikstof. De druk van het stikstofgas bevindt zich best tussen 4,5 en 5 bar. Bij te lage druk worden te kleine bellen geproduceerd waardoor deze ingeademd kunnen worden door de dieren en ze ‘verdrinken’; bij te hoge druk springen de bellen te snel kapot.

Na zo’n 20 seconden zijn de kippen bedwelmd, waarna ze enkele tientallen seconden later dood zijn. Uit veiligheidsoverwegingen worden ze pas na 10 minuten uit de box gehaald. Door het venstertje kan de pluimveehouder de toestand van de dieren controleren. Bemerk ook de afvoer in de box zodat alles grondig gereinigd kan worden na gebruik.

Besluit

Met een box-systeem zoals hierboven omschreven kan het verdoven en doden van pluimvee met stikstofschuim op een veilige manier gebeuren. Deze manier van bedwelming/doding kan bij alle pluimvee toegepast worden. Meer informatie via info@pluimveeloket.be. 

Auteurs: Karolien Langendries (Pluimveeloket) - Anneleen Watteyn (ILVO)
Publicatie: november 2019

Met de steun van